Voedseldroger – Hoe, Wat, Waarom en Welke?

Het drogen van voedsel wordt door experts geprezen als één van de gezondste manieren om voedsel te bewaren en tegelijkertijd variatie toe te voegen aan je dieet. Hierdoor winnen voedseldrogers langzaam maar zeker aan populariteit maar internationaal gezien blijft Nederland wat achter. Toch zijn we in Nederland wel constant op zoek naar gezondere manieren van leven en eten. Als je bedenkt dat er veel stoffen worden toegevoegd aan voedsel om het langer houdbaar te maken, zelfs aan gedroogd voedsel, dan is het niet zo'n gek idee om zelf je voedsel te drogen: wat je over hebt dat droog je zodat je het later kunt eten. Lekker, gezond en economisch verstandig want je gooit niks weg. Bovendien hoef je gedroogd voedsel niet in de vriezer te bewaren, dus ook geen overvolle vriezer meer en toch altijd gedroogd fruit, groente en vlees in huis! Een voedseldroger biedt oplossingen op meerdere gebieden. Maar wat is een goede voedeldroger, en hoe werkt het?

Op dit blog lees je alles dat je moet weten over het drogen van voedsel en de verschillen tussen de beschikbare voedseldrogers.

Omdat voedseldrogers nog niet voor iedereen een alledaags product zijn kan het lastig zijn om de juiste voedseldroger uit te zoeken. Het grote aanbod kan overweldigend zijn en door de toenemende populariteit komen er ook nog eens steeds meer producten en fabrikanten bij, wat het allemaal niet overzichtelijker maakt en waardoor het kiezen van de juiste voedseldroger alleen maar lastiger wordt.

Juist daarom is het belangrijk om je te verdiepen in de materie en jezelf zo een hoop tijd, geld en ellende te besparen, want als jij je keuze baseert op jouw eigen onderzoek dan is de kans het grootst dat je de juiste voedseldroger koopt – een voedseldroger die geschikt is voor wat jij ermee wilt doen en die past in jouw budget.

Voedseldroger top 3

Om het je wat gemakkelijker te maken en je een goede start te geven in je onderzoek staan hieronder de beste drie voedseldrogers in een tabel weergegeven:

Voedseldrogers tot 100 euro

In het prijssegment voedseldrogers tot €100 is de Espressions EP5600 de beste voedseldroger. De Espressions voedseldroger beschikt over drie droogstanden, waaronder een droogstand van 35 graden Celsius, wat drogen zonder kwaliteitsverlies mogelijk maakt. Ook maakt de Espressions voedseldroger gebruik van droogrekken die veel minder kwetsbaar zijn dan de drooglades waar de andere modellen in deze prijsklasse mee zijn uitgerust. Omdat je bij het drogen van voedsel in een verticale voedseldroger tussentijds de lades van positie zult moeten wisselen zijn duurzame droogrekken een praktische oplossing.

Bekijk hier de review van de Espressions voedseldroger. Bekijk hier meer reviews en de prijs van deze voedseldroger.

Voedseldrogers tussen 100 en 200 euro

In het segment voedseldrogers tussen 100 en 200 euro bevinden zich eigenlijk alleen maar goede voedseldrogers, het ene model is alleen net iets beter dan het andere. We komen in dit segment de vier Stöckli voedseldrogers tegen die erg op elkaar lijken en slechts verschillen in uiterlijk, het hebben van een timer en RVS droogrekken of kunststof droogrekken. Het prijsverschil tussen deze modellen is echter wel opvallend maar gelukkig vinden we ook horizontale voedseldrogers in dit prijssegment; vele fabrikanten brengen inmiddels goede horizontale voedseldrogers op de markt waarvoor je niet eerst jaren hoeft te sparen. Dit prijssegment is dan ook het populairste van de drie en we vinden dan ook drie voedseldrogers uit deze categorie in de top5 hierboven.

Bekijk hier de vergelijking tussen voedseldrogers in het middelste prijssegment.

Voedseldrogers boven 200 euro

In deze categorie vinden we professionele voedseldrogers tot aan een droogcapaciteit van 1 vierkante meter. De twee merken, Excalobur en Sedona, onderscheiden zich van de rest door enkel horizontale drogers te fabriceren. Excalibur levert analoge aansturen middels draaiknoppen, Sedona levert digitale aansturing middels druktoetsen en een beeldscherm. Alle voedseldrogers in dit segment kunnen op lagere temperaturen drogen en zijn gereed voor inbouw in een keukenkastje. Het model dat boven de andere uitsteekt is de Sedona SD-P9150 Combo doordat dit model in te delen is als twee afzonderlijke drogers met beiden eigen aansturing waardoor je op verschillende temperaturen kunt drogen. Je kunt er ook voor kiezen slechts één helft van de voedseldroger te gebruiken,  als je weinig te drogen hebt. Maar het mooiste is wel dat je twee droogstanden (temperaturen) achter elkaar kunt programmeren zodat je eerst op hogere temperatuur kunt drogen en daarna op lagere temperatuur, om tijd te sparen.
Deze Sedona voedseldroger heeft bovendien een glazen deurtje waardoor je altijd naar het resultaat kunt kijken zonder de voedseldroger te openen. De vijf jaar garantie maken het complaat.

Bekijk de review van de Sedona voedseldrogers hier of bekijk hier de prijs en meer reviews van deze Sedona voedseldroger.

Waarom voedsel drogen?

De reden dat we vocht uit voedsel zoals groente, fruit, vlees, vis en kruiden willen onttrekken is omdat we het voedsel langer houdbaar willen maken. Je kunt voedsel langer houdbaar maken (conserveren) door er chemicaliën, zout, suiker of zuur aan toe te voegen, maar dit zijn meestal geen gezonde toevoegingen dus is droger een gezond alternatief. Het drogen van voedsel wordt al eeuwen lang gedaan om het te conserveren. Uit studies blijkt dat je voedsel, mits goed gedroogd, wel 30 jaar kunt bewaren, daar kan geen diepvries tegenop!
Je kunt, door voedsel te drogen, typisch zomer-voedsel eten in de winter, denk aan gedroogde perzikken, aardbeien, mango en pruimen. Maar je kunt ook flink besparen door groot in te kopen en dat extra fruit drogen, zodat het niet vergaat. Een ander voordeel van gedroogd voedsel is dat het lekker is als snack, tussendoortje of als aanvulling van je dieet. Kinderen lusten het graag en gedroogd fruit is een verstandig alternatief voor snoep, koek en vette snacks. Maar denk ook aan kruiden die je gebruikt in de keuken, die zijn vaak duur om te kopen en als je ze koopt dan zijn het grote hoeveelheden – meer dan je vaak direct nodig hebt. Ook deze kruiden kun je eenvoudig drogen en jaren bewaren.

Het drogen van voedsel is dus een gezonde manier van voedsel conserveren, het is kostenbesparend en lekker bovendien!

Waarom is voedsel lang houdbaar als je het droogt?

In voedsel leven micro-organismen zoals bacteriën en schimmels, deze zorgen er voor dat ons voedsel langzaam vergaat. Maar deze micro-organismen hebben water nodig om te kunnen blijven leven – zonder water overleven ze niet. Ze blijven echter wel achter in het voedsel als het vocht daaruit wordt gehaald, in de vorm van enzymen. Deze enzymen werken echter niet meer in een droge omgeving en blijven ‘in ruste'.

Als het vochtgehalte in voedsel wordt verlaagd tot minder dan 35% dan kunnen de meeste bacteriën zich er al niet meer vermenigvuldigen, een vochtgehalte van minder dan 15% is het meestal ook voldoende om alle schimmelgroei te blokkeren en dus het bederf van het voedsel te stoppen. Dit komt doordat het gehalte aan zouten en suikers bij het drogingsproces sterk toeneemt, waardoor de osmotische waarde zo hoog wordt dat micro-organismen hierin niet kunnen functioneren: het bederf stopt. Het voedsel wordt dus niet steriel: de micro-organismen blijven in leven maar functioneren niet zolang er geen water aanwezig is – je voedsel blijft dus gezond maar bederft niet.

Wat is een voedseldroger?

Een voedseldroger is een apparaat dat het vocht uit voedsel onttrekt. Je kunt voedsel aan de lucht drogen, in de wind en in de zon, maar je bent dan afhankelijk van het weer en in Nederland hebben we nu eenmaal niet zoveel zon als dat we graag zouden willen. Een voedseldroger biedt uitkomst: het is een apparaat dat bestaat uit een kast met lades waarin je het voedsel neerlegt, daarna stel je de tijd en temperatuur van het drogen en de droger zal warmte produceren via een warmte-element, deze warmte wordt dan middels een ventilator door de lades van de kast geblazen waardoor het voedsel droogt. De voedseldroger doet zijn werk gedurende de tijd die jij hebt ingesteld en als hij klaar is heb je gedroogde groenten, fruit, vlees, vis of kruiden.

Om voedsel te kunnen drogen moet je het verhitten. Daarbij is het van belang dat de temperatuur van het voedsel niet te hoog wordt, zodat de smaak, de voedingswaarden en het uiterlijk niet te sterk achteruit gaan. Wel moet het voedsel voldoende zijn gedroogd, zodat er geen bacteriegroei meer plaatsvindt en er geen reacties meer optreden waardoor het voedsel kan bederven. Een voedseldroger is instelbaar om het voedsel exact op de juiste temperatuur te brengen en dus te drogen zodat het lang houdbaar blijft en toch zijn smaak en voedingsstoffen behoudt zonder van smaak te veranderen.

Waarom zou ik een voedseldroger kopen?

Het drogen van voedsel luistert nogal nauw. Het is nodig om op de juiste temperatuur te drogen zodat niet te veel maar ook niet te weinig vocht wordt onttrokken uit het voedsel. Een te hoge temperatuur zorgt voor verandering van smaak en verlies van belangrijke voedingsstoffen, een te lage temperatuur zorgt voor onvoldoende onttrekking van vocht en dus grote kans op bederf van je voedsel. Een voedseldroger is speciaal gemaakt voor het drogen van voedsel en dus heb je geen last van te kort, lang, warm of koud drogen en maak jij zelf je gedroogde voedsel. Het spaart je tijd en geld uit, en tegelijkertijd stelt het je in staat gezonder te eten, het hele jaar door.

Welke soorten voedsel kan ik drogen?

Groenten zoals kool- en bladgewas, bonen maar ook knol- en wortelgewassen zijn uitstekend geschikt voor drogen. Er zijn ook groenten en fruit die wij eigenlijk alleen gedroogd eten, zoals vijgen en dadels, helaas dan vaak ook gesuikerd – en dat hoeft dus niet als je ze zelf droogt. Maar ook  rozijnen en krenten kennen we natuurlijk: dit zijn gedroogde druiven. Heb je zelf druiven in je tuin? Met een voedseldroger maak je er zelf krenten en rozijnen van.
Daarnaast is zeer veel soorten fruit geschikt om te drogen, zoals  pruimen, abrikozen, bananen, kokos, appelpartjes, cranberries, enzovoorts. Maar je kunt ook paddestoelen drogen, paddestoelen kan je niet invriezen en deze worden dan ook meestal gedroogd.
Granen en zaden worden ook gedroogd om ze te kunnen bewaren, en ook producten van graan zoals beschuit en knäckebröd zijn gedroogd.
Ook vlees en vis kan worden gedroogd, je hebt misschien wel eens van stokvis gehoord: dit is gedroogde kabeljauw die vroeger op stokken werden gedroogd, wat een techniek is die door de Vikingen werd uitgevonden. Maar we kennen natuurlijk ook gedroogde worst in Nederland en het populaire Beef Jerky. Jerky is hoofdzakelijk vlees (dit kan rund naar ook kip of ander vlees zijn) en is in principe dun gesneden vlees. Er wordt ook een goedkope variant van gemalen vlees gemaakt. De Jerky is niet specifiek Amerikaans, ook in Zuid Afrika droogt men vlees, maar daar noemen ze het Biltong.

Je ziet: je kunt heel veel soorten voedsel drogen met een voedseldroger!

Voedseldroger kopen – Waar moet ik op letten?

Niet elke voedseldroger is hetzelfde, niet elk merk hanteert dezelfde standaarden en niet elke manier van drogen is hetzelfde. Hieronder vind je een aantal aandachtspunten bij het kopen van een voedseldroger.

Warmteverdeling

Als je overweegt een voedseldroger te gaan kopen dan is het eerste waar je op moet letten de manier van drogen: horizontaal of verticaal.

• Horizontale voedseldrogers – worden gezien als de meest stabiele voedseldrogers omdat ze het voedsel op een gelijkmatige (homogene) manier drogen; in elke lade van de voedseldroger wordt het voedsel op dezelfde manier gedroogd. Het voedsel droogt echter wel langzamer dan in een verticale voedseldroger en horizontale voedseldrogers zijn iets duurder in aanschaf. Bij een horizontale voedseldroger zitten het verwarmingselement en de ventilator achterop de kast, waardoor de warme droge lucht gelijkmatig over de lades wordt verdeeld.
• Verticale voedseldrogers – worden gezien als de snelle drogers, maar werken minder egaal en het resultaat is niet overal gelijk: voedsel in de onderste lades droogt vaak sneller dan voedsel dat in de bovenste lades ligt Dit komt doordat het verwarmingselement en de ventilator onderin de voedseldroger ligt en de warme licht dus van onder naar boven (of andersom bij sommige merken) wordt geblazen. Deze techniek heeft als nadeel dat je tijdens het droogproces de lades van positie zult moeten wisselen, zodat al je voedsel gelijkmatig droogt. De verticale droger is wel sneller klaar dan de horizontale droger en verticale voedseldrogers kosten minder dan horizontale voedseldrogers.

Capaciteit

Groter is niet altijd beter: als je alleen voedsel voor de hond droogt of af en toe wat groente, fruit of kruiden, dan is een voedseldroger met kleine capaciteit een prima keuze. Ook kan je ervoor kiezen een verticale voedseldroger te kopen die uitbreidbaar is, waarbij je later nog lades kunt toevoegen en zo de capaciteit van de voedseldroger uitbreiden. Als je ruimte hebt en bijvoorbeeld een eigen moestuin waar veel groente en fruit vandaan komt dan is capaciteit een belangrijk aandachtspunt en dan kan je het beste kijken naar de grotere modellen voedseldrogers. We spreken dan van het totale droogoppervlak, waarbij een oppervlak van 1 vierkante meter groot is (maar voor sommigen niet groot genoeg).

Temperatuur

Bij een droogtemperatuur die lager is dan 40 graden Celsius blijven vitamines behouden, als je dus op zoek bent naar het maximaliseren van je gezondheid en de gezondheidsvoordelen van gedroogd voedsel belangrijk vindt dan is het aan te raden dat je kijkt naar voedseldrogers die ook op lagere temperaturen (lager dan 40 graden Celsius) kunnen drogen.

Vorm

Het meeste voedsel is rond, dus een ronde voedseldroger (met ronde drooglades) lijkt dan logisch. Toch heeft deze ronde vorm een nadeel: er zijn weinig ronde keukenkastjes of ronde muren, dus je zult met een ronde voedseldroger ruimte verliezen in je keuken (of waar je de voedseldroger gaat neerzetten). Een ronde vorm is echter voor een verticale voedseldroger goed voor het droogproces omdat de luchtcirculatie beter is een een ronde voedseldroger dan in een vierkante.

Overige eigenschappen

Niet alle voedseldrogers hebben dezelfde eigenschappen. Zo zijn er voedseldrogers met timer, hierdoor kan je vantevoren instellen hoe lang je je voedsel wilt drogen. Ook zijn er voedseldrogers die op twee standen kunnen drogen waardoor je kunt programmeren hoe het voedsel droogt (eerst warmer, daarna kouder, bijvoorbeeld). Helemaal luxe zijn voedseldrogers die kunnen worden opgedeeld in twee compartimenten, waardoor je voedsel op twee verschillende standen kunt drogen of slechts de helft van je voedseldroger kunt gebruiken, als je niet zo veel voedsel hoeft te drogen. De meeste luxe en drooggemak vind je bij Sedona voedseldrogers.

Prijs

Natuurlijk niet onbelangrijk: de prijs van voedseldrogers loopt sterk uiteen. Je koopt al een voedseldroger voor een paar tientjes, maar je kunt ook voorbij de duizend euro gaan. De prijs hangt af van de capaciteit van de voedseldroger, het aantal lades, de eigenschappen en of het een verticaal of horizontaal model is. Uiteindelijk is de prijs voor voor mensen bepalend voor welke modellen wel en welke modellen niet in aanmerking komen, en daarom hebben we de eigenschappen van voedseldrogers bekeken en vergeleken in meerdere prijsklassen.

Energieverbruik voedseldroger

Voor het drogen van voedsel is warme, droge lucht nodig. Je kunt voedsel drogen in een oven maar omdat ovens niet gemaakt zijn om voedsel te drogen maar om het te verhitten zijn ovens veel minder efficiënt (en dus duurder) in het dogen van voedsel. Een voedseldroger gebruikt een verwarmingselement en een ventilator om warme lucht te creëren en daarna langs het voedsel te blazen om hierdoor vocht te onttrekken aan het voedsel. Het verwarmen en verplaatsen van lucht kost energie, en dan is de vraag natuurlijk:

Wat kost voedseldrogen – per droogbeurt?

De voedseldrogers van de merken Excalibur en Sedona kosten ongeveer vijf eurocent (€0,05) per uur als ze aan het drogen zijn. Een volle voedseldroger kan ongeveer binnen 10 uur volledig drogen, natuurlijk afhankelijk van het soort voedsel dat je droogt, de hoeveelheid, hoe dicht het bij elkaar geplaatst is en de dikte van het voedsel. Als we 10 uur rekenen bij een prijs van 5 cent per uur dan kost het drogen van voedsel dus vijftig cent (€0,50).
Het energietarief speelt ook mee en als je nachttarief kunt gebruiken dan is dat altijd voordeliger natuurlijk, dit werkt dan alleen als je een horizontale voedseldroger hebt want dan kan je lekker gaan slapen terwijl de voedseldroger rustig droogt. Met en verticale voedseldroger zul je lades moeten wisselen dus 's nachts aanzetten geeft dan weinig rust.
Voor de gelukkigen onder ons met zonnepanelen is voedseldrogen in feite gratis en indirect droog je dan dus ouderwets ‘in de zon' (al kan je hierover discussiëren zolang salderen bij de energie-leveranciers nog mogelijk is).

Goedkopere, verticale voeseldrogers zijn minder efficiënt in het drogen, en omdat je lades moet wisselen voor een goed droogresultaat werkt dit ook niet in hun voordeel. Maar als je rekent op maximaal het dubbele energieverbruik voor een goedkope voedseldroger ten opzicht van een duurdere, dus €1,- per droog-sessie, dan heb je de kosten wel gedekt.

Vermogen

Het aangegeven vermogen van voedseldrogers is het maximale vermogen, het is dus niet zo dat alle voedseldrogers hun maximale vermogen altijd gebruiken. Zeker als je op lagere temperaturen droogt in een warme droge ruimte, dan zal de thermostaat niet of nauwelijks in werking treden en zal enkel de ventilator draaien. En de ventilatoren van voedseldrogers zijn geen grote energie-vreters, dus het maximale vermogen van een voedseldroger zegt weinig over de kosten van gebruik.

Drogen om te conserveren

Als je een voedseldroger wilt kopen met als doel voedsel te bewaren, dan kan het interessant zijn het verschil te bekijken in kosten tussen een voedseldroger en een diepvries. Een nieuwe zuinige diepvries kost ongeveer €45,- per jaar aan energie (240 KWh bij een energieprijs van €0,1875), dan heb je een zuinige, A-klasse vriezer. Een oudere minder zuinige verbruikt gemakkelijk het dubbele. Droog jij je voedsel in een voedseldroger, zeg één ker per week een droogsessie van 10 uur, dan kost dat dus €26,- per jaar (€0,50 X 52 weken) kwijt aan het drogen van voesel. Voedsel drogen is dus goedkoper dan voedsel invriezen.

Kortom: voedseldrogen is dus niet duur, zeker niet als je bekijkt wat gedroogd voedsel kost in de winkel, en ook niet als je het vergelijkt met voedsel conserveren in een diepvries.

Voedseldroger recepten

Het drogen van voedsel kan je zo simpel of ingewikkeld maken als je zelf wilt. Je kunt je voedsel drogen zoals het is, maar je kunt ook kruiden toevoegen die de smaak versterken of veranderen. De voedseldrogers die wij hebben bekeken worden geleverd met een uitgebreide handleiding en recepten, maar online kan je ook heel veel recepten vinden voor het drogen van voedsel en het koken met gedroogd voedsel. Aan recepten geen gebrek! Zie ook de video hieronder voor wat eenvoudige voedseldroog-technieken:

https://youtu.be/yC7Fl5slo-c

Voedseldroger voor de hond

Honden en andere huisdieren kunnen, net als mensen, allergieën ontwikkelen voor voedsel. Regelmatig worden honden op een dieet van gedroogd voedsel gezet om kwaaltjes te bestrijden. Maar ook voor honden zonder problemen op het gebied van voeding is gedroogd vlees een ware tractatie. Het kopen van gedroogd voedsel voor hond of kat is vaak vrij prijzig en daarom kan het zinvol zijn een voedseldroger voor de hond aan te schaffen. Hiervoor is geen speciale voedseldroger voor huisdieren nodig; je kunt voedsel voor de hond of kat drogen in ‘normale' voedseldrogers. Meer over voeding voor honden lees je op hondenpage.com